Artroskopowe leczenie chrząstki stawowej kolana metodą mikrozłamań

Chrząstka stawowa jest kolagenową strukturą dokładnie pokrywającą zakończenia kości, tworząc tzw. powierzchnie stawowe. Pełni funkcję amortyzującą oraz rozprowadza produkowany przez błonę maziową płyn stawowy, który odżywia staw i zmniejsza tarcie w trakcie ruchu.

Chrząstka stawowa sama w sobie nie jest unaczyniona ani unerwiona. Dlatego też jej uszkodzenie będzie dla pacjenta wyczuwalne w momencie, kiedy dojdzie do warstwy podchrzęstnej, znajdującej się na granicy z kością. Objawem może być ból w trakcie ruchu (często w momencie wchodzenia po schodach, podnoszenia się z przysiadu, zmiany pozycji po dłuższym unieruchomieniu kolan), obrzęk stawu, uczucie chrupania/trzeszczenia w kolanie lub jego blokowanie.

Uszkodzenie chrząstki stawowej - przyczyny i skutki

Uszkodzenie chrząstki stawowej często towarzyszy procesom zwyrodnieniowym i reumatoidalnemu zapaleniu stawów. W przypadku zwyrodnienia chrząstki, proces ten polega na stopniowym zużyciu tkanki chrzęstnej w wyniku jej przeciążenia lub starzenia się. W rezultacie chrząstka staje się cieńsza i mniej elastyczna, co może prowadzić do bólu, sztywności i ograniczenia ruchomości stawu kolanowego.

W przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów, układ odpornościowy atakuje tkanki stawów, w tym chrząstkę stawową. To prowadzi do stanu zapalnego, który może powodować ból, sztywność, obrzęk i utratę ruchomości stawu. W dłuższej perspektywie, zapalenie może prowadzić do zniszczenia chrząstki i kości stawowych.

Diagnozowanie uszkodzonej chrząstki w kolanie

Uszkodzenia chrząstki stawowej mogą powstawać w wyniku wypadku lub kontuzji, które prowadzą do nagłego i silnego obciążenia stawu. Uszkodzenia te mogą powodować dolegliwości takie jak ból w kolanie, opuchlizna, trudności w poruszaniu stawem oraz skurcz lub napięcie. W niektórych przypadkach, uszkodzenie może prowadzić do zniszczenia chrząstki stawowej, co może mieć wpływ na funkcjonowanie całego stawu.

Do zdiagnozowania uszkodzenia chrząstki stawowej potrzebne jest wykonanie rezonansu magnetycznego, tomografu komputerowego lub artroskopii diagnostycznej. W związku z tym, że chrząstka stawowa nie ma zdolności regeneracyjnych, jedyną możliwością jej naprawy jest wykonanie zabiegu operacyjnego.

Zabieg leczenia chrząstki stawowej kolana techniką mikrozłamań

W zależności od kliniki pacjent znieczulany jest miejscowo (podpajęczynówkowo) lub ogólnie. Najpierw przeprowadzana jest artroskopia kolana, czyli zabieg polegający na wprowadzeniu przez niewielkie nacięcia w kolanie kamerki i mikrosprzętu chirurgicznego. W trakcie zabiegu lekarz ogląda i ocenia struktury wewnątrz stawu kolanowego, a następnie podejmuje decyzję o dalszym leczeniu. W uszkodzeniach chrząstki może zastosować metodę: mikrozłamań, przeszczepu autogennego (tzw. OATS) lub plastyki mozaikowej oraz techniki z zastosowaniem inżynierii tkankowej.

Metoda mikrozłamań - przebieg operacji chrząstki stawowej kolana

W trakcie operacji metodą mikrozłamań lekarz wykonuje następujące czynności:

• oczyszcza ubytek w chrząstce stawowej aż do warstwy podchrzęstnej wraz z usunięciem wszystkich luźnych fragmentów chrząstki, tak aby odsłonić zdrową tkankę chrzęstną

• następnie operator naborowuje na odsłoniętej warstwie podchrzęstnej liczne otwory (owe mikrozłamania), tak aby wydzieliły się krople tłuszczu i krwi ze szpiku kostnego (dzięki temu powstanie skrzep, który z czasem będzie się zabliźniał i wypełniał ubytek komórkami chrząstki włóknistej)

• po wykonaniu potrzebnej ilości mikrozłamań, wnętrze stawu jest oczyszczane z opiłków chrzęstnych i opróżniane z nadmiaru płynu

• zabieg kończy się zaszyciem portali artroskopowych

Pacjent zwykle dostaje od lekarza receptę na zastrzyki przeciwzakrzepowe, które musi sam wykonywać w domu (przez okres ok. 2 tygodni). Niekiedy dostaje również do wykupienia antybiotyk. W związku z tym, że po operacji kolano będzie bolesne i obrzęknięte pacjent powinien być odebrany z placówki przez kogoś z rodziny, opiekuna czy znajomego.

Powrót do aktywności fizycznej po zabiegu artroskopowego leczenia chrząstki stawowej

W domu zalecana jest elewacja kończyny, chłodzenie kolana i ćwiczenia izometryczne mięśnia czworogłowego uda. Można również stosować zabiegi z użyciem szyny do ciągłego ruchu biernego (tzw. szyny CPM – Continuous Passive Motion) w granicach bólu (początkowo średnio 0 - 30°). Przy pomocy fizjoterapeuty należy nauczyć się poruszania o 2 kulach do czasu upłynięcia 4 - 6 tygodni.

Jeśli pacjent ma pracę siedzącą może do niej wrócić po 6 - 8 tygodniach od zabiegu. Natomiast w przypadku wykonywania ciężej pracy fizycznej powrót do pracy powinien nastąpić po upłynięciu ok. 3 miesięcy. Do pełnej aktywności fizycznej pacjent wraca zazwyczaj ok. 4 miesiące po zabiegu.

Zabieg techniką mikrozłamań jest częstym postępowaniem operacyjnym w uszkodzeniach chrząstki stawowej stawu kolanowego zarówno w Polskich jak i zagranicznych klinikach. Jest stosunkowo niedrogi (średni koszt w polskich placówkach to ok. 4 tyś zł.), nie wymaga zaawansowanego zapotrzebowania sprzętowego, a dla dobrego ortopedy jest prosty technicznie i możliwy do wykonania w każdych warunkach operacyjnych. Natomiast przy stosowaniu się do zaleceń lekarza i zapewnieniu odpowiedniej rehabilitacji, pacjenci zgłaszają widoczne i zadowalające efekty.