Przyczyny zespołu cieśni kanału nadgarstka

Kanał nadgarstka to wąska przestrzeń otoczona z jednej strony kośćmi nadgarstka, a z drugiej zamknięta więzadłem poprzecznym nadgarstwa (tzw. troczkiem zginaczy). Przez niego przebiegają ścięgna mięśni zginaczy i nerw pośrodkowy. W związku z taką budową, istnieje duże ryzyko napierania na siebie tych struktur i pojawienia się objawów opisywanych jako zespół cieśni kanału nadgarstka.

Bezpośrednią przyczyną objawów zwanych zespołem cieśni kanału nadgarstka jest długotrwałe uciśnięcie nerwu pośrodkowego, powodujące obrzęk nerwu i zaburzenie odżywienia unerwianych tkanek. Powoduje to zaburzenia czucia (mrowienie, pieczenie, drętwienie), a później osłabienie siły mięśni ręki.

Rodzaje przyczyn zespołu cieśni kanału nadgarstka

Istnieje wiele podziałów przyczyn zespołu cieśni nadgarstka. Jedym z nich jest ten podawany przez prof. Leszka Romanowskiego, Kierownika Katedry i Kliniki Traumatologii, Ortopedii i Chirurgii Ręki w Poznaniu, który wymienia przyczyny anatomiczne, fizjologiczne i nabyte.

Do anatomicznych zaliczane są wszelkie anomalie rozwojowe, wrodzone zwężenie kanału nadgarstka, gangliony i tłuszczaki, które zmniejszają przestrzeń w kanale, tym samym wpływając na przewlekły ucisk nerwu. W przyczynach fizjologicznych nadmieniane są stany zapalne ścięgien i stawów, choroba zwyrodnieniowa stawów, neuropatia występująca w przebiegu choroby cukrzycowej lub alkoholowej, zaburzenia hormonalne np. w czasie ciąży. Do fizjologicznych przyczyn zalicza się również otyłość. Wiele badań, chociażby tych przedstawionych przez J.Becker w 2002 w czasopiśmie Journal of Clinical Neurophysiology, potwierdza, że zwiększona ilość tkanki tłuszczowej odkładająca się w kanale nadgarstka, ma wpływ na zwiększenie w nim ciśnienia hydrostatycznego, a co za tym idzie, zwiększony ucisk na nerw pośrodkowy.

Do przyczyn nabytych (tzw. habitualnych) profesor zalicza przede wszystkim wykonywanie prac manualnych z powtarzalnym zgięciem dłoniowym nadgarstka i palców, wymagającym dużej siły chwytu. Inną przyczyną są złamania kości oraz nabyte blizny w okolicy nadgarstka. W czasopiśmie Medycyna Pracy w 2013r. zostały przeprowadzone badania nad związkiem pracy przy komputerze a występowaniem ZCN. Wg nich nie jest to główną przyczyną pojawienia się zespołu. Zaś te, które mają większy wpływ to: podeszły wiek, otyłość i palenie papierosów.

Z licznych doniesień wynika, że choroba dwu-czterokrotnie częściej występuje u kobiet. Wg tego samego autora (FJ Bongers dla The British Journal of General Practise w 2007r.) objawy zespołu cieśni kanału nadgarstka pojawiają się wśród badanych 100 tys. osób u 280 kobiet i 90 mężczyzn. U pacjentów z łagodnym i umiarkowanym przebiegiem zespołu cieśni leczenie zachowawcze często przynosi dobre efekty. Zalicza się do niego farmakoterapia i rehabilitacja, która najczęściej obejmuje ćwiczenia ręki, ultradźwięki oraz terapia manualna – najczęściej neuromobilizacje, które uelastyczniają tkankę nerwową.

Gdy jednak objawy wskazują na zaawansowaną fazę choroby, czyli występują zaniki mięśniowe, osłabienie siły i upośledzenie fukncji ręki, zalecany jest zabieg operacyjny, przeprowadzony metodą otwartą lub endoskopową. W trakcie operacji usuwana jest przyczyna ucisku na nerw pośrodkowy. Przecinany jest troczek zginaczy, usuwane zwłóknienia, zrosty i inne zmiany powodujące zwiększoną presję na nerw.

Profilaktyka i zapobieganie występowaniu Zespołu Cieśni Nadgarstka (ZCN)

Na większość przyczyn zespołu cieśni nadgarstka mamy wpływ. Należy tylko wprowadzić zmiany w życiu codziennym, które zminimalizują ryzyko wystąpienia choroby. Są to m.in. dbanie o utrzymanie prawidłowej wagi ciała, ograniczenie nikotyny i alkoholu oraz ćwiczenia siły i rozciągnięcia mięśni przedramion i rąk. A w przypadku wykonywania prac manualnych zaleca się przerywanie czynności powodujących ból lub drętwienie ręki, jak najczęściej rozkładać obciążenie na obie ręce oraz wprowadzić częstszy, choć krótszy odpoczynek z uniesieniem ręki do góry i potrząsaniem jej.