Co to jest ureterorenoskopia diagnostyczna ?

Ureterorenoskopia diagnostyczna jest badaniem endoskopowym górnego odcinka dróg odprowadzających mocz, czyli moczowodu i miedniczki nerkowej. Procedura ta polega na zobrazowaniu wspomnianych struktur anatomicznych za pomocą cienkiego ureterorenoskopu wprowadzanego przez cewkę moczową pacjenta. Urządzenie to posiada kamerę umożliwiającą rejestrację obrazu z dróg moczowych i wykrycie ewentualnych patologii w nich występujących lub układ optyczny pozwalający na bezpośredni wgląd do dróg moczowych.

Wyróżniamy ureterorenoskopy sztywne (klasyczne) oraz bardziej nowoczesne, giętkie i  wzierniki z włókna szklanego.

Krótka historia ureterorenoskopii diagnostycznej

Pierwsze badania wziernikowe moczowodów były przeprowadzane za pomocą dostatecznie cienkich cystoskopów pediatrycznych (wzierników do badania pęcherza moczowego u dzieci). Rozmiar tych urządzeń pozwalał na wprowadzanie ich do struktur o wąskim świetle, jakimi są moczowody. Średnica tych urządzeń wynosiła przeciętnie 12 F (F, czyli french, to jednostka służąca  w medycynie do oznaczania rozmiarów wszelkiego rodzaju cewników, wzierników oraz igieł, przy czym 3F=1mm). Stopniowa miniaturyzacja urządzeń wziernikowych wynikająca z coraz to większych możliwości technicznych  (m. in. dzięki wprowadzeniu optyki światłowodowej zamiast klasycznych soczewek) pozwalała na przeprowadzanie mniej traumatyzujących badań obrazowych dróg moczowych. Na przełomie lat 80' i 90' XX wieku urządzenia te były na tyle małe, że możliwe było ich bezpośrednie wprowadzanie do moczowodu bez wstępnego mechanicznego poszerzania ujścia pęcherzowo-moczowodowego, czyli jednego z trzech najwęższych puntów moczowodu (obok połączenia miedniczkowo-moczowodowego i skrzyżowania moczowodów z naczyniami biodrowymi).

Równolegle, od końca lat 60' XX. wieku rozwijała się ureterorenoskopia przy wykorzystaniu giętkich endoskopów - miniaturowych odpowiedników urządzeń wykorzystywanych w badaniach endoskopowych przewodu pokarmowego. Problemy z miniaturyzacją tego rodzaju urządzeń były większe, w latach 90, XX. wieku osiągnięto wymiary rzędu 10F, a na początku XXI wieku, dzięki zastąpieniu światłowodu kamerą cyfrową możliwa była jeszcze większa miniaturyzacja urządzenia, której ograniczeniem była jedynie konieczność zachowania kanału roboczego (służącego do wprowadzania narzędzi w przypadku ureterorenoskopii leczniczej) o świetle 3,6 F.

Jakie są zalety ureterorenoskopii diagnostycznej?

Ureterorenoskopia diagnostyczna pozwala na atraumatyczne, obarczone niskim ryzykiem powikłań i bardzo dokładne zobrazowanie nieprawidłowości górnego odcinka dróg moczowych, które były stwierdzone w badaniach obrazowych o mniejszej czułości (np. badania radiologiczne z podaniem środka kontrastującego do dróg moczowych, ultrasonografia). Badanie te pozwala wyjaśnić przyczynę patologicznych zwężeń moczowodu (np. kamica, nowotwór, ucisk przez struktury okalające). W przypadku kamicy możliwe jest także określenie stopnia uszkodzeń dróg odprowadzających mocz przez kamienie obecne w ich świetle. Dzięki badaniu możliwe jest ostateczne potwierdzenie obecności nowotworu moczowodu lub miedniczki nerkowej w przypadku dodatniego wyniku badania cytologicznego lub innych badań pośrednio świadczących o obecności tego schorzenia - zobrazowanie guza lub nacieku nowotworowego i pobranie jego wycinków do badania histopatologicznego umożliwia pewne rozpoznanie jego charakteru i wdrożenie odpowiedniego postępowania terapeutycznego, często ratującego życie pacjenta. Ureterorenoskopia pozwala także na stwierdzenie wielu przyczyn krwiomoczu lub krwinkomoczu (czyli obecności krwinek w badaniu mikroskopowym moczu, bez zmiany jego zabarwienia).

Warto zaznaczyć, że poza funkcją diagnostyczną ureterorenoskopia pozwala na przeprowadzenie licznych, małoinwazyjnych procedur na górnym odcinku dróg moczowych.

Źródła: Blute ML, Segura JW, Patterson DE. Ureteroscopy.; Bagley DH, Huffman JL, Lyon ES. Combined rigid and flexible ureteropyeloscopy. Journal of Urology, Grasso M. Flexible Fiberoptic Ureteropyeloscopy, portale emedicine.com; urology-textbook.com