Endoskopowa sklerotyzacja żylaków przełyku

Żylaki przełyku to połączenia oboczne, które powstają pomiędzy żyłą wrotną, czyli naczyniem doprowadzającym krew do wątroby, a układowym łożyskiem żylnym. Nadciśnienie wrotne może być spowodowane obecnością nowotworów bądź ich przerzutów do wątroby, chorób serca czy też chorób żył wątrobowych jak np. zakrzepica. Najczęściej jednak jest ono wywołane marskością wątroby. Według portalu ferring.pl ryzyko wystąpienia krwawienia z żylaków przełyku u chorego z marskością wątroby sięga aż 90%. Marskość wątroby jest krańcowym stadium wielu chorób wątroby o wieloletnim przebiegu, jednak najczęstszymi przyczynami jej rozwoju jest nadużywanie alkoholu oraz infekcja wirusami hepatotropowymi.

Krwotok z żylaków przełyku objawia głównie wymiotami krwią bądź skrzepami. Czasem mogą to być wymioty tzw. treścią fusowatą. Z powodu szybkiej utraty krwi u chorego dochodzi do rozwoju hipowolemii, czyli stanu, w którym łożysko naczyniowe wypełnione jest niedostateczną ilością płynu. Uniemożliwia to prawidłowe funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego: u chorego dochodzi do gwałtownego spadku ciśnienia tętniczego oraz przyspieszenia pracy serca. Skóra staje się blada, wilgotna i zimna, pojawiają się również zaburzenia świadomości. Krwawienie z żylaków przełyku to zatem stan bezpośredniego zagrożenia życia i wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Portal ferring.pl podaje, że ryzyko zgonu z powodu pierwszego krwawienia z żylaków przełyku wynosi około 20%.

Leczenie żylaków metodą endoskopowej sklerotyzacji

Badanie endoskopowe przeprowadza się natychmiast po uzyskaniu stabilizacji hemodynamicznej chorego. W leczeniu gwałtownego krwotoku za metodę z wyboru przyjmuje się obecnie leczenie endoskopowe ze sklerotyzacją (inaczej obliteracją), czyli ostrzykiwaniem żylaków przełyku. Jeszcze przed wykonaniem zabiegu należy jednak wdrożyć leczenie farmakologiczne mające na celu obniżenie ciśnienia w układzie wrotnym, które powinno być kontynuowane przez kolejne 3-5 dni. Krwawienie z żylaków przełyku w przebiegu marskości wątroby jest także wskazaniem do rozpoczęcia profilaktyki antybiotykowej z zastosowaniem doustnych fluorochinolonów. Zabieg sklerotyzacji zazwyczaj przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym, z wykorzystaniem 0,5% roztworu lidokainy, jednak u pacjentów w ciężkim stanie ogólnym, bądź niewspółpracujących konieczne może się okazać znieczulenie ogólne.

Jako środek obliterujący najczęściej wykorzystuje się polidokanol lub fibrynę. Po nastrzyknięciu żylaka dochodzi w nim do rozwoju odczynu zakrzepowo-zarostowego, który powoduje czasowe lub trwałe zamknięcie krwawiącego naczynia. W ostatnich latach udowodniono także dużą skuteczność klejów tkankowych, które po wstrzyknięciu do żylaka natychmiast zastygają i w ten sposób tamują krwawiące naczynie. 

Według Małgorzaty Raczkowskiej, autorki artykułu „Żylaki przełyku to efekt chorób wątroby”, prawdopodobieństwo ponownego epizodu krwawienia z żylaków przełyku sięga 75%.

Skleroterapię należy kontynuować w odstępach początkowo 3-4 dniowych, a następnie kilkutygodniowych w postaci serii zabiegów ostrzykiwania żylaków- aż do ich całkowitego zniknięcia. Według „Interny Szczeklika” skuteczność skleroterapii endoskopowej krwawień z żylaków przełyku wynosi 90-95%. 

Powikłania po endoskopowej sklerotyzacji żylaków przełyku występują rzadko, jednak do dotychczas opisywanych zalicza się gorączkę, ból zamostkowy, owrzodzenia prowadzące w przyszłości do zwężeń przełyku czy perforację przełyku (b.rzadko). Według Małgorzaty Raczkowskiej, autorki artykułu „Żylaki przełyku to efekt chorób wątroby”, prawdopodobieństwo ponownego epizodu krwawienia z żylaków przełyku sięga 75%. Dzieje się tak, ponieważ obliteracja żylaków jest jedynie leczeniem objawowym, które nie eliminuje przyczyny ich powstawania.

Inną metodą endoskopowego leczenia krwawienia z żylaków przełyku jest metoda opaskowania żylaków, która polega na zakładaniu na żylaki gumowych podwiązek. W świetle tak zwężonego naczynia rozwija się zakrzepica i dochodzi do jego zamknięcia – metodę tę zdecydowanie częściej stosuje się jednak w planowym leczeniu żylaków przełyku.