Choroba Dupuytrena została nazwana od nazwiska francuskiego lekarza, który jako pierwszy w 1831 roku opisał deformację ręki, spowodowaną bliznowaceniem rozcięgna i wciągnięciem zginaczy palców. Często stosowaną nazwą zamienną jest właśnie przykurcz Dupuytrena. W medycznej klasyfikacji należy ona do fibromatoz - chorób, polegających na nadmiernym włóknieniu struktur powięziowych. Fibromatozy mają charakter łagodny i przewlekle postępujący, lecz niekiedy proces może przybierać postać agresywną, charakteryzującą się szybkim narastaniem zmian chorobowych i tendencją do powstawania wznów miejscowych po zastosowanym leczeniu.
Jak podają Hindoch, McGrouther i Bayat w pracy "Epidemiological evaluation of Dupuytren's disease incidence and prevalence rates in relation to etiology. Hand", przykurcz Dupuytrena występuje siedmiokrotnie częściej u mężczyzn niż u kobiet. Choroba jest uwarunkowana genetycznie, dotyczy prawie wyłącznie rasy białej, zwłaszcza Skandynawów (bywa nazywana “chorobą Wikingów”). Z tego powodu nie jest to też rzadkie schorzenie w Polsce: według autorów pracy "Współistnienie choroby Ledderhose’a z przykurczem Dupuytrena", cierpi na nią około 2% dorosłych Polaków. Do zidentyfikowanych czynników ryzyka, mogących powodować rozwój przykurczu należą cukrzyca, hipercholesterolemia i padaczka, a także palenie tytoniu, spożywanie alkoholu oraz uraz. U 30% pacjentów choroba może występować rodzinnie i dotyczyć obu stóp. Choroba ta postępuje z wiekiem, jej przebieg i szybkość jest zmienna, objawy najczęściej doskwierają pacjentom po 40-tym roku życia. Typowe objawy to utrudnione wyprostowanie palców. W przebiegu przykurczu mogą występować objawy towarzyszące, jak obniżenie czucia w obrębie opuszek palców i zaburzenia ukrwienia.
Leczenie przykurczu Dupuytrena w obrębie palców stopy
W zależności od postępu, chorobę Dupuytrena dzieli się na stadia - leczenie operacyjne wskazane jest dopiero w stadiach zaawansowanych. Podstawą rozpoznania jest badanie fizykalne, w którym stwierdza się twarde, guzowate, nieruchome, niebolesne twory podskórne na podeszwowej powierzchni stóp, najczęściej od ich strony wewnętrznej. Skóra ponad tymi guzami nie jest przesuwalna. Badanie można uzupełnić o USG, tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny.
Dotychczasowe leczenie przykurczu Dupuytrena jest najczęściej operacyjne i polega na usunięciu patologicznej tkanki - wycięciu rozcięgna podeszwowego. Co ważne, leczenie operacyjnie nie wyklucza jednak nawrotu choroby już po 12 miesiącach. Jak podają van der Veer, Hamburg, de Gast i Niessen w pracy "Recurrence of plantar fibromatosis after plantar fasciectomy: single-center long-term results", odsetek nawrotów choroby sięga 60% i jest zależny od radykalności operacji (im większa część rozcięgna jest usunięta, tym niższy odsetek nawrotów).
Próby leczenia nieoperacyjnego przykurczu Dupuytrena - w postaci stosowania ultradźwięków, naświetlań promieniami Roentgena - nie przynoszą rezultatów, a w przypadku stosowania intensywnej fizykoterapii mogą powodować nawet zwiększenie dolegliwości i postęp przykurczu. Część ośrodków zaleca jednak - uzupełniającą do leczenia operacyjnego - radioterapię okolicy operowanej, co ma zmniejszyć częstość występowania nawrotów. Jeżeli przykurcz dotyczy obu stóp, leczenie operacyjne jest dwuetapowe - drugą stopę operuje się po upływie kilku-, kilkunastu tygodni.
Na rynku europejskim został w 2011 roku zarejestrowany preparat enzymatyczny do wstrzyknięć dostawowych, Xiapex - zawiera on enzym rozpuszczający nadmiar kolagenu, którego nieprawidłowa synteza stanowi biochemiczne podłoże choroby. Ta metoda leczenie znalazła już powszechne zastosowanie m.in. w Czechach. Niewykluczone, że stosowanie tego leku pozwoli wreszcie na nieoperacyjne leczenie przykurczu.
Opracowano na podstawie: Hindocha S, McGrouther DA, Bayat A: Epidemiological evaluation of Dupuytren's disease incidence and prevalence rates in relation to etiology. Hand 2009;4(3):256-69; Van der Veer WM, Hamburg SM, de Gast A, Niessen FB: Recurrence of plantar fibromatosis after plantar fasciectomy: single-center long-term results. Plast Reconstr Surg. 2008;122(2):486-91; Trybus M, Bednarek M, Budzyński P, Gniadek M, Lorkowski J: Współistnienie choroby Ledderhose’a z przykurczem Dupuytrena. doświadczenia własne. Przegląd Lekarski 2012;69(9):663-6