Scyntygrafia tarczycy - na czym polega?

Choroby gruczołu tarczowego występują najczęściej u kobiet. Według danych szacunkowych subkliniczna nadczynność tarczycy występuje nawet u 15% kobiet w wieku powyżej 65 lat. Ponadto z jeszcze większą częstością zdarzają się guzki tarczycy i mimo szybkiego rozwoju medycyny, a wraz z nim metod diagnostycznych, trafne rozpoznanie schorzenia gruczołu tarczowego pozostaje nie lada wyzwaniem.

Data aktualizacji
Czas czytania
4 min.

Tarczyca (łac. glandula thyroidea) jest jednym z największych gruczołów wydzielania wewnętrznego i poprzez produkowane hormony – trójjodotyroninę i tyroksynę kontroluję wiele przemian metabolicznych w większości tkanek ludzkiego organizmu. Ponadto znajdujące się tam również komórki C produkują kalcytoninę, hormon mający udział w gospodarce wapniowo – fosforanowej.

Według dostępnych danych statystycznych opublikowanych przez National Institute of Heath and Food na terenie Stanów Zjednoczonych częstość występowania nadczynności tarczycy w populacji ogólnej wynosi około 1,2 %, z czego 0,7% z nich to hipertyreoza subkliniczna, czyli nie dająca jeszcze pełnych objawów. W pełni objawowa niedoczynność gruczołu tarczowego zaś, według różnych danych waha się w granicach 0,2-2% populacji. Jednak to nie wszystko, albowiem subkliniczna niedoczynność gruczołu tarczowego jest rozpoznawana nawet u 25% kobiet w starszym wieku. Kobiety chorują 10 razy częściej niż mężczyźni.

W diagnostyce chorób gruczołu tarczowego nieocenioną role pełni zarówno dobrze zebrany wywiad z pacjentem, jego wnikliwe badanie przedmiotowe, ale również badania dodatkowe, w tym laboratoryjne oraz obrazowe.

Na czym polega scyntygrafia tarczycy?

Jednym z badań obrazowych wykonywanych w procesie diagnostycznym schorzeń gruczołu tarczowego jest scyntygrafia tarczycy.  Badanie to opiera się na fizjologicznej zdolności miąższu tarczycy do aktywnego wychwytu jodu. Proces ten jest możliwy dzięki obecności pewnego białka w błonie podstawnej komórki tarczycy, tak zwanego symportera sodowo-jodowego. Badanie ma na celu pełne zobrazowanie narządu, jego ewentualnych ekotopowych fragmentów oraz odległych przerzutów nowotworowych tkanki gruczołowej. Scyntygrafia polega na dożylnym bądź doustnym podaniu izotopu pierwiastka promieniotwórczego. W tym celu wykorzystywane są izotopy technetu (99mTc) lub jodu (131I). Podane do organizmu pierwiastki te gromadzą się w miąższu gruczołu tarczowego, w jej guzkach i ekotopowych odszczepach tkanki gruczołowej. Siła wychwytywaniu miąższu jest tym większa im tkanka jest bardziej morfologicznie zróżnicowana w kierunku komórek tarczycy. Ze względu na ilość gromadzonego izotopu promieniotwórczego możemy wyróżnić tak zwane guzki „zimne” i guzki „gorące”. W obrazie badania guzki „zimne” to te, które nie gromadzą promieniotwórczego pierwiastka i mogą to być nowotwory niezróżnicowane (złośliwe) oraz torbiele. W przypadku rozpoznania w badaniu guzka „zimnego” zalecane jest dodatkowe bdanie ultrasonograficzne gruczołu oraz wykonanie biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej zmiany.

Guzki „ciepłe” to zmiany w gruczole, które wychwytują izotop w stopniu większym niż reszta prawidłowo funkcjonującego gruczołu. Są to zazwyczaj gruczolaki dobrze zróżnicowane. Określenie guzki „gorące” zarezerwowane jest dla zmian wychwytujących całość podawanego znacznika i są to przeważnie gruczolaki wydzielające hormony tarczycy autonomicznie, niezależnie od tyreotropiny wydzielanej przez przysadkę.

Badanie scyntygraficzne tarczycy służy do oceny morfologii samego gruczołu jak i guzków występujących w tarczycy. Wskazaniem do wykonania badania jest również możliwość określenia wielkości gruczołu oraz dokładne jego położenie i ewentualne schodzenie poza mostek, kiedy mówimy o wolu zamostkowym. Po leczeniu operacyjnym zmiany nowotworowej tarczycy, badanie to pozwala zlokalizować ewentualne odległe przerzuty raka w innych narządach. Ponadto wykonuje się je również w innych zaburzeniach, takich jak wady rozwojowe gruczołu czy odszczepy tkanki gruczołowej w innych miejscach ciała (ektopia tarczycy i wole błądzące).

Wskazania do wykonania badania scyntygraficznego tarczycy to:

  • Wole zamostkowe,
  • Wole błądzące,
  • Wole guzkowe,
  • Po operacjach tarczycy,
  • W przypadku wad rozwojowych gruczołu.

Przygotowanie i przebieg badania scyntograficznego

Na minimum pięć dni przed planowanym badaniem należy przerwać przyjmowanie leków przeciwtarczycowych, a jeżeli w leczeniu wola stosowana jest tyroksyna, wtedy wymaga ona odstawienia na minimum trzy tygodnie. Chory powinien poinformować przed badaniem o przyjmowanych lekach, szczególnie kiedy są to leki mogące hamować wychwyt znacznika oraz czy miał wykonywane jakieś radiologiczne badania kontrastowe (blokują one wychwyt znacznika nawet do 6 miesięcy). Lekarz powinien również zapytać o dietę badanego w aspekcie występowania w dużej ilości pokarmów bogatych w jod (ryby morskie) oraz wykluczyć ciąże.

Pacjent w dzień badania powinien być na czczo. Zależnie od tego jaki pierwiastek promieniotwórczy jest podawany badanie przebiega nieco odmiennie. W przypadku badania z technetem pierwiastek w formie roztworu podaje się doustnie na godzinę przed zaplanowanym badaniem, a po podaniu dożylnym można zacząć już po 15 minutach od iniekcji. Całość trwa około 60 minut.

Warto wiedzieć: Scyntygrafia jodowa jest obecnie rzadziej wykonywana i wymaga podania kapsułki z izotopem 131-jodu na 24 godziny przed badaniem.

Podczas całej procedury pacjent leży nieruchomo. Badanie z użyciem jodowego radioznacznika trwa 24 godziny. Wynik badania pacjent dostaje w formie pisemnej, często z dołączonymi wydrukami wizualnie opisującymi wychwyt znacznika przez tarczycę (scyntygrafy).

Po powrocie do domu chory może wrócić do codziennych czynności. Zaraz po badaniu w celu wypłukania resztek jodu zalecane jest wypicie znacznych ilości wody (1-1,5 litra). Scyntygrafia tarczycy może być wykonywana u chorych bez względu na wiek. Przeciwwskazaniem jest jedynie okres ciąży i laktacji.

Źródła:

Inne przydatne linki


Komentarze (0)

Komentarze (0)

Akcja
Krok
odyl
Nie opuszczaj
nas jeszcze!
Sprawdź, jak zdobyć smartwatcha dzięki akcji Krokodyl!
Operacja tarczycy

Wybierz miasto, aby znaleźć placówkę

Wpisz zabieg, miejscowość, klinikę lub lekarza…