Endoprotezoplastyka bezcementowa biodra

Budowa stawu biodrowego

Staw biodrowy jest jednym z największych stawów człowieka. Tworzą go głowa kości udowej oraz panewka stawu, będąca częścią miednicy.

Główkę stawu biodrowego tworzy kulista głowa kości udowej. Na jej szczycie znajduje się tzw. dołek głowy kości udowej, czyli miejsce przyczepu więzadła głowy kości udowej. Głowa kości udowej porusza się w panewce stawu biodrowego, która złożona jest z powierzchni księżycowatej i wypełnionego tkanką tłuszczową dołu panewki (pogłębionej dodatkowo chrzęstnym obrąbkiem panewkowym). Dwa brzegi obrąbka połączone są więzadłem poprzecznym panewki, przerzuconym nad wcięciem panewki. Cały staw biodrowy otoczony jest zaś mocną i grubą torebką stawową.

Torebka stawowa wzmocniona jest bardzo silnymi więzadłami. Ich głównym zadaniem jest hamowanie nadmiernych ruchów kończyny. Wyróżniamy tu więzadło biodrowo-udowe, więzadło łonowo-udowe, więzadło kulszowo-udowe oraz więzadło głowy kości udowej.

Udo, a wraz z nim i cała kończyna dolna, w stawie biodrowym wykonuje następujące ruchy:

• prostowanie i zginanie,
• odwodzenie i przywodzenie,
• rotacja zewnętrzna i wewnętrzna,
• obwodzenie.

Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego

Poprawne funkcjonowanie stawu biodrowego umożliwia ślizganie się chrząstek pokrywających obie powierzchnie stawowe (ułatwia to płyn stawowy obecny w stawie). Dzięki temu jesteśmy w stanie prawidłowo się poruszać.

Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego związana jest przede wszystkim ze zmianami wynikającymi ze „zużycia” chrząstki oraz pojawieniem się nieprawidłowych wyrośli kostnych (tzw. osteofitów). Zmiany takie zachodzą w organizmie człowieka wraz z wiekiem – wówczas mowa o pierwotnej chorobie zwyrodnieniowej stawu biodrowego.

Choroba zwyrodnieniowa stawów może występować także jako konsekwencja dziecięcych chorób stawu (takich jak np. dysplazja), urazów oraz niektórych chorób dotyczących całego organizmu (np. reumatoidalnego zapalenia stawów czy hemofilii). W powyższych przypadkach mówimy o wtórnej chorobie zwyrodnieniowej stawu biodrowego, która występuje rzadziej.

Objawy choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego

Zwyrodnienie stawów jest najczęstszą chorobą narządu ruchu. Specjaliści alarmują, że staje się ona coraz powszechniejsza. Problem ten nasila się w Polsce, ponieważ jesteśmy starzejącym się społeczeństwem, zaś choroba ta dotyczy przede wszystkim osób po 65. roku życia.

Najczęstszym objawem choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego jest ból w okolicy biodra. Może on promieniować także do stawu kolanowego. Ból może być tak silny, że uniemożliwia sen. Dolegliwości stawu biodrowego zazwyczaj zaczynają się łagodnie, jednak z czasem przybierają na sile.

Inne objawy choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego:

• podczas wykonywania codziennych czynności odczuwalne mogą być: sztywność stawu, ograniczenie zakresu jego ruchomości,
• wrażenie „trzeszczenia” w stawie (spowodowane zniszczeniem prawidłowej powierzchni chrzęstnej, co może skutkować nawet całkowitym ograniczeniem ruchomości stawu).

Wszystkie te symptomy prowadzą do pogorszenia ogólnej sprawności człowieka – problemów z chodzeniem, wchodzeniem po schodach, wstawaniem.

Gdy zauważymy u siebie takie objawy, konieczna jest wizyta u ortopedy. Nie należy z tym zwlekać. Rozwój choroby prowadzi do zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych, a w konsekwencji pogorszenia sprawności i jakości życia.

Metody leczenia choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego

W leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego stosuje się leczenie:

• zachowawcze – m.in. ćwiczenia czy fizykoterapia,
• operacyjne – tu mowa przede wszystkim o endoprotezoplastyce stawu biodrowego, czyli zastąpieniu zniszczonego stawu biodrowego sztucznym stawem, czyli protezą.

Protezoplastykę rozważa się przede wszystkim w sytuacjach, gdy ból jest przewlekły i utrudnia codzienne funkcjonowanie – nawet po przyjęciu leków przeciwzapalnych.

Protezy stawu biodrowego wszczepia się najczęściej osobom cierpiącym na przewlekłe zapalenie stawu biodrowego. Najczęściej spotykane rodzaje zapalenia stawów prowadzące do konieczności wymiany stawu to oprócz wspomnianej choroby zwyrodnieniowej, reumatoidalne zapalenie stawów czy martwica kości. Jeśli specjalista uzna, że operacja stawu biodrowego jest konieczna, warto ją rozważyć. Może się zdarzyć tak, że im dłużej pacjent zwleka z podjęciem decyzji, tym trudniej będzie taką operację przeprowadzić.

Na czym polega endoprotezoplastyka biodra?

Do zabiegu endoprotezoplastyki biodra kwalifikuje pacjenta ortopeda. Podczas wizyty kwalifikacyjnej pomocne mogą być wykonane już wcześniej badania takie jak RTG, rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa.

Zabieg operacyjny polega na wymianie zniszczonego stawu i zastąpieniu go sztucznym, który jest wykonany z odpornych na ścieranie materiałów. Elementy tworzące sztuczny staw to: trzpień endoprotezy, głowa endoprotezy, panewka i wkład.

W zależności od wieku pacjenta oraz wskazań medycznych endoprotezy osadzane są w kości:

• bez kleju – endoproteza bezcementowa; do trwałego połączenia z kością dochodzi przez wrośnięcie kości w porowaty materiał pokrywający endoprotezę. Podczas zabiegu proteza ta jest wbijana na tzw. ciasne dopasowanie;
• za pomocą cementu kostnego – endoproteza cementowana; do trwałego połączenia elementów protezy z kością dochodzi dzięki wykorzystaniu cementu kostnego (czyli rodzaju kleju) łączącego trzpień i panewkę z kością.

Zabieg endoprotezoplastyki wykonuje się zazwyczaj w znieczuleniu podpajęczynówkowym (nie czuje się bólu od pasa w dół). Specjalista wykonuje cięcie skóry po stronie bocznej. Zabieg może zostać wykonany jednym z kilku dostępów (o jego wyborze decyduje chirurg).

Po dotarciu do stawu odcina się zniszczoną głowę kości udowej. W następnym etapie tego zabiegu chirurg usuwa zniszczoną powierzchnię panewki kości biodrowej. Dzięki temu może umieścić w niej sztuczną panewkę stawu biodrowego. Następnie w kość udową wbija się lub wkleja trzpień endoprotezy. Ostatnim elementem operacji jest nałożenie głowy i nastawienie endoprotezy. Na zakończenie lekarz sprawdza, czy wszystkie elementy do siebie pasują i czy endoproteza nie ma tendencji do zwichnięć.

Co dzieje się po operacji?

Operacja wymiany stawu zajmuje ok. 2 godziny. Następnie pacjent przenoszony jest do sali pooperacyjnej i poddany obserwacji.

Po ustabilizowaniu stanu pacjenta, zostaje on przeniesiony do sali szpitalnej. Otrzymuje również dożylnie płyny (żeby utrzymać prawidłowy poziom elektrolitów) oraz antybiotyki. W ciele pacjenta umieszczone są rurki odprowadzające płyn z rany (ilość i charakter drenażu są wyznacznikiem dla lekarza i są na bieżąco monitorowane). Opatrunek zostaje zmieniony po dwóch-czterech dniach. Pacjent otrzymuje leki przeciwbólowe i środki przeciwzakrzepowe.

Po operacji pacjent powinien nosić elastyczne pończochy, które pobudzają krążenie krwi w kończynach dolnych. Aby zapobiec tworzeniu się skrzepów krwi, zachęca się pacjenta do aktywnego, ale oczywiście ostrożnego poruszania się. Nie wyklucza się problemów z oddawaniem moczu. Może być to efekt uboczny zażywania leków przeciwbólowych (stąd często stosuje się cewniki).

Wstawienie protezy nie oznacza, że możemy przestać o siebie dbać. Przeciwnie: mając w sobie obcy wszczep, należy dbać o siebie bardziej. To sztuczny staw, a nie nowy i taki sam jak ten naturalny. Nie można więc ignorować np. stanów zapalnych czy problemów z zębami.

Jakie są rodzaje endoprotez stawu biodrowego?

Endoproteza stawu biodrowego to inaczej sztuczny staw. Składa się on z kulki i panewki. Wyróżnia się endoprotezę częściową (usuwa się jedynie głowę i szyjkę kości udowej i montuje się protezę) oraz endoprotezę całkowitą (wymienia się panewkę i głowę kości udowej). Na to, jaki typ endoprotezy stawu biodrowego zostanie wybrany, wpływają przede wszystkim wiek chorego oraz jakość tkanki kostnej.

Decyzję dotyczącą rodzaju zastosowanej endoprotezy podejmuje chirurg. Mają na nią wpływ:

• wiek pacjenta,
• choroby towarzyszące związane z jakością kości,
• otyłość,
• dotychczasowa aktywność fizyczna i zawodowa. 

Trzeba mieć świadomość, że plany co do rodzaju wszczepianej endoprotezy, mogą zmienić się podczas zabiegu operacyjnego. Pewnym uproszczeniem będzie tu stwierdzenie, że zabieg endoprotezoplastyki bezcementowej wykonywany jest u osób z dobrą jakością kości.

Endoprotezy swoim wyglądem przypominają staw, który mają zastąpić. Po zabiegu przejmują jego funkcje. Wykonywane są z różnych stopów stali lub tytanu (dobrze tolerowanych przez organizm człowieka). Zaś współpracujące ze sobą części (czyli odpowiedniki głowy i panewki) wykonuje się często z polietylenu czy ceramiki.

Z kolei ze względu na rodzaj stabilizacji endoprotezy dzieli się na: 

• bezcementowe – wycinane są zużyte elementy naturalnego stawu, zaś części endoprotezy mocowane są mechanicznie (czyli na „wcisk” lub „wkręcanie”). W celu ułatwienia zrastania się endoprotezy z kością, pokrywa się ją hydroksyapatytem (stanowi on mineralne rusztowanie tkanki łącznej, odpowiedzialnej za mechaniczną wytrzymałość kości);
• cementowane – mocowane są przy użyciu cementu, czyli kleju kostnego. Na takie rozwiązanie stawia się z reguły, gdy kość jest słaba (np. z powodu osteoporozy).

Przygotowanie do wymiany stawu biodrowego

Zabieg wymiany stawu biodrowego może być związany ze sporą utratą krwi. Stąd też pacjenci decydujący się na takie rozwiązanie, często oddają własną krew do transplantacji podczas zabiegu.

Na tydzień przed operacją pacjent nie powinien przyjmować leków przeciwzapalnych (w tym również aspiryny), bowiem rozrzedzają one krew. Przed zabiegiem warto wykonać m.in. pełną morfologię krwi, badanie elektrolitów (potasu, sodu, chlorków, wodorowęglanów), badanie funkcji nerek i wątroby, badanie moczu oraz EKG. Jednak to ostatecznie lekarz – w oparciu o wiek i stan zdrowia pacjenta – zdecyduje, które z badań należy wykonać.

Pacjenci, którzy się zgłaszają do zabiegu, często mają rozmaite problemy zdrowotne. Stąd tak ważny jest wywiad lekarski i szczerość pacjenta. Przykładowo, źle prowadzona czy wręcz nieleczona choroba tarczycy powoduje znaczne nasilenie dolegliwości układu kostno-stawowego, co doprowadza do szybszego niszczenia stawów.

Kolejnym schorzeniem, które ma tu istotne znaczenie, jest cukrzyca. Powoduje ona m.in. złe gojenie się rany po przebytym zabiegu. Wagę mają też choroby serca i układu żylnego, które mogą powodować powikłania zakrzepowo-zatorowe. Mały zakrzep, np. w kończynie dolnej, po ciężkim zabiegu może powędrować do płuc czy serca i doprowadzić do niezwykle poważnych konsekwencji

Do tej operacji należy się dobrze przygotować!

Endoprotezoplastyka stawu biodrowego jest zabiegiem planowym. Pacjent ma sporo czasu na to, by przygotować mieszkanie. Powinien np. w miarę możliwości: pozbyć się dywanów, uprzątnąć kable z podłogi i pomyśleć o wstawieniu kabiny prysznicowej, albo zakupie ławki na wannę pozwalającej na bezpieczną kąpiel.

Ponadto warto również:

• kupić nakładkę na sedes, która ułatwi korzystanie z toalety, 
• zaopatrzyć się w tzw. chwytaki, które ułatwiają podnoszenie przedmiotów z podłogi,
• zakupić np. specjalnie urządzenie pomagające założyć rajstopy bądź skarpety,
• położyć na podłodze gumowe dywaniki, które stanowić będą zabezpieczenie przed poślizgnięciem,
• wypożyczyć w sklepie ze sprzętem rehabilitacyjnym łóżko ortopedyczne, które ułatwi funkcjonowanie w pierwszych tygodniach po operacji (szczególnie u osób starszych). Jeśli jest to niemożliwe, należy podnieść wysokość swojego łóżka i ustawić je tak, aby pacjent mógł z niego schodzić na stronę nogi nieoperowanej.

Bardzo ważną kwestią jest również zapewnienie sobie opieki pielęgnacyjnej na czas powrotu do zdrowia. Pacjentowi będzie bowiem potrzebny ktoś, kto poda jedzenie, zrobi zakupy, pomoże skorzystać z łazienki czy toalety. 

Rehabilitacja po endoprotezoplastyce stawu biodrowego

Rehabilitację pacjent powinien rozpocząć już dzień po zabiegu, wykonując delikatne ruchy w pozycji siedzącej. Pionizację rozpoczynana od siadu w łóżku. Następnie jest to siad z opuszczonymi nogami. Na końcu stanie przy balkoniku. Jeżeli nie ma ograniczeń wynikających ze sposobu operacji, pacjent może obciążać operowaną kończynę. Decyzję o stopniu obciążania kończyny podejmuje lekarz operujący.

W pierwszej dobie po zabiegu z pacjentem wykonywane są ćwiczenia:

• krążeniowo-oddechowe, 
• izometryczne mięśni pośladkowych i mięśnia czworogłowego uda, 
• czynne, czyli samodzielne ruchy kończyną operowaną w bezpiecznym dla operowanego stawu biodrowego zakresie ruchu.

W przypadku endoprotezoplastyki stawu biodrowego wszystkie działania fizjoterapeutyczne sprowadzają się do jak najszybszego nauczenia chorego samodzielności. 

W pierwszych dniach po wykonaniu zabiegu największym problemem jest ból spowodowany uszkodzeniem tkanek miękkich podczas operacji. Pacjent otrzymuje leki przeciwbólowe, a miejsce operowane schładzane jest żelowym opatrunkiem. W czasie pobytu w szpitalu pacjent uczy się chodzić o kulach po powierzchniach płaskich, a także po schodach. Powinien również umieć wejść samodzielnie na łóżko i zejść z niego oraz w bezpieczny sposób siadać na krześle.

Pacjent musi chodzić z dwiema kulami (rygorystycznie trzymając się wszelkich zaleceń fizjoterapeuty) przez sześć tygodni od zabiegu, czyli do pierwszego kontrolnego zdjęcia RTG. W tym czasie proteza ma się dobrze osadzić. Zbyt intensywne i obciążające ćwiczenia mogą spowodować, że trzpień protezy (względnie panewka) obluzuje się. Należy też unikać ruchów mogących spowodować zwichnięcie endoprotezy: nie przyjmować pozycji, w których głowa kości udowej przestaje być pokrywana przez panewkę.

Jakie mogą być powikłania po wszczepieniu protezy stawu biodrowego?

Wszczepienie protezy stawy biodrowego może powodować powstanie zakrzepów krwi w kończynach dolnych. Te z kolei mogą doprowadzić nawet do zatorowości płucnej. Poważne przypadki zatorowości płucnej są jednak rzadkie, ale mogą powodować niewydolność oddechowo-krążeniową i wstrząs.

Wśród możliwych powikłań po wszczepieniu protezy stawu biodrowego można wyliczyć np.:

• trudności z oddawaniem moczu,
• infekcję rany,
• złamania kości w trakcie i po operacji,
• ograniczenie ruchomości stawu biodrowego,
• rozluźnienie protezy, co prowadzi do jej uszkodzenia. 

Do całkowitej wymiany stawu biodrowego konieczne jest zastosowanie znieczulenia. Istnieje ryzyko zaburzenia rytmu serca, uszkodzenia wątroby czy zapalenia płuc.

FAQ, czyli najczęstsze pytania o endoprotezoplastykę stawu biodrowego

• Ile kosztuje endoproteza biodra?

  Cena za endoprotezoplastykę całkowitą bezcementową stawu biodrowego wynosi od 10 000 zł do 39 800 zł (ceny na podstawie danych z 36 klinik oraz od 17 lekarzy), za całkowitą cementową stawu biodrowego wynosi od 10 000 do 39 800 zł (ceny na podstawie danych z 35 klinik oraz od 19 lekarzy), a za częściową stawu biodrowego wynosi od 16 000 zł do 26 000 zł (ceny na podstawie danych z 11 klinik oraz od 13 lekarzy). Kliknij, żeby sprawdzić ile zabieg kosztuje w Twoim mieście!

• Ile trwa rehabilitacja po endoprotezie stawu biodrowego?

  Proces powrotu do pełnej formy po endoprotezie stawu biodrowego jest długi. Nie warto jednak próbować przyspieszać go na siłę, bo może dojść do powikłań i urazów. Zestawy ćwiczeń zalecanych po endoprotezie biodra muszą być dostosowane do indywidualnych możliwości pacjenta. Na pierwszej wizycie kontrolnej na podstawie zdjęcia RTG lekarz ocenia stopień osadzenia protezy i podejmuje decyzję co do dalszego postępowania. Zazwyczaj – choć nie jest to regułą – pacjent może potem odstawić jedną kulę. Chodzenie z jedną kulą może trwać przez kolejne sześć tygodni, a nawet pół roku i właśnie tyle zwykle trwa okres rekonwalescencji.  

• Jakie ćwiczenia po endoprotezie biodra?

  W pierwszej dobie po operacji zalecane są ćwiczenia wykonywane w pozycji leżącej Przykładowo pacjent odwodzi kończynę dolną na bok. Wraca do pozycji wyjściowej, albo zgina stopę w dół. Wytrzymuje w tej pozycji kilka sekund. Po wygojeniu się rany dobrą metodą na usprawnienie operowanego stawu będą ćwiczenia w basenie (prowadzone pod nadzorem kinezyterapeuty). Sporą wartość terapeutyczną mają również ćwiczenia bloczkowe wykonywane w odciążeniu kończyny. Z kolei zakazane jest trzymanie wyprostowanego stawu kolanowego operowanej kończyny podczas ćwiczeń. Naprężenia powstające w takich sytuacjach między głową a panewką sztucznego stawu sa bardzo niekorzystne.  

• Co wolno, a czego nie wolno po zabiegu wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego?

  Po zabiegu endoprotezoplastyki stawu biodrowego nie wolno m.in. krzyżować nogi operowanej ze zdrową, zakładać nogi chorej na zdrową podczas siedzenia, klękać oraz zginać operowanego stawu biodrowego powyżej kąta 90 stopni (czyli np. nie pochylać tułowia w pozycji siedzącej, nie wkładać samodzielnie spodni, nie sznurować i nie zapinać samemu butów, nie kucać i nie siadać na niskich siedziskach), Po operacji należy z kolei układać kończyny w lekkim odwiedzeniu, leżąc na plecach, można wkładać między nogi np. koc czy poduszkę, zwroty wykonywać w stronę nogi zdrowej, wchodząc po schodach, najpierw stawiać nogę zdrową, potem przesuwać kulę i stawiać nogę operowaną, schodząc, najpierw stawiać kulę, potem nogę operowaną i na końcu zdrową, a siadając, wysuwać nogę operowaną do przodu z wyprostowanym stawem kolanowym, a piętą suwać po podłodze.

Endoprotezoplastyka stawu biodrowego – opinie pacjentów

Poniżej przeczytasz opinie pacjentów, którzy zdecydowali się na endoprotezoplastykę stawu biodrowego. Wszystkie zamieszczone komentarze pochodzą od osób, które zapisały się na operację za pośrednictwem naszego portalu, dzięki czemu są one w 100% rzetelne i zweryfikowane.

Umów wizytę!

Jeśli Ty także chcesz poddać się zabiegowy endoprotezoplastyki stawu biodrowego, nie wahaj się dłużej - skontaktuj się z nami. Nasz doradca bezpłatnie przedstawi Ci pełną ofertę spośród 16 klinik w Polsce wraz ze szczegółowymi cenami. Pomoże również w umówieniu wizyty konsultacyjnej u wybranego specjalisty na dogodny termin.

Zadzwoń do nas: (telefon czynny pon - pt, w godz. 8:00 - 18:00)