Metody leczenia torbieli włosowej

Torbiel pilonidalna (łac. cystis pilonidalis) jest przypadłością, występującą głównie u ludzi młodych. Dotyka ona około 0,7% populacji i występuje 3-4 razy częściej u mężczyzn. Patomechanizm jej powstawania nie został jak dotąd dobrze poznany. Wiadomo jednak, że do czynników, które sprzyjają powstawaniu zatoki włosowej zaliczamy nadmierną potliwość, otyłość, zaniedbania higieniczne oraz urazy, np. otarcia wywoływane przez bieliznę. 

Najczęstszym objawem torbieli włosowej jest występowanie bolesnego guza w okolicy krzyżowej - jest to efekt wytworzenia się stanu zapalnego. Bardzo często towarzyszy mu wypływanie ropnej wydzieliny. Ponadto w ostrym stanie mogą pojawić się gorączka oraz dreszcze. W przypadku fazy przewlekłej mogą być wyczuwalne jedynie zagłębienia lub niewielkie otworki.

Leczenie torbieli włosowej – jakie metody są dostępne?

W zależności od fazy choroby - ostrej lub przewlekłej czy też ewentualnego nawrotu schorzenia, mamy do wyboru różne sposoby terapii. Standardowo metody leczenia możemy podzielić na nieoperacyjne lub operacyjne. Pierwszym typem terapii torbieli włosowej jest debridement. Polega on na poszerzeniu ujścia zatoki włosowej, a następnie dokładnym jej usunięciu. Technikę tą poleca się w przypadku niepowikłanych cyst pilonidalnych, przed wytworzeniem się ropnia, zwłaszcza u kobiet.

Kolejną nieoperacyjną metodą jest zastosowanie 40% lub 80% roztworu fenolu. Zabieg polega na oczyszczeniu torbieli ze wszystkich włosów oraz martwych tkanek, a następnie podanie do jej światła opisywanej substancji. Niestety z racji toksyczności fenolu i częstego uszkadzania skóry w okolicy wstrzyknięcia, metoda ta jest coraz rzadziej stosowana. W niektórych gabinetach stosowana jest również krioterapia, której zadaniem jest miejscowe wymrożenie zmiany. Skuteczność tej terapii jest jednak kontrowersyjna i często dochodzi do nawrotów.

Najczęściej wybieraną metodą leczenia torbieli włosowej jest zabieg operacyjny. Pierwszym typem procedury jest oszczędne wycięcie. Można ją zastosować w przypadku przewlekłych, niepowikłanych cyst pilonidalnych, a także niektórych nawrotowych. Polega na całkowitym wycięciu torbieli wraz z przetokami, prowadząc cięcie bocznie od linii przyśrodkowej. Następnie zszywa się powstałą ranę. Procedura ta może zostać wykonana ambulatoryjnie, jednak bardzo często przeprowadza się ją w warunkach szpitalnych. Według badań, skuteczność tej metody waha się w granicach 80-85%.

Kolejną metodą operacyjną jest nacięcie torbieli wraz z marsupinalizacją. Zabieg polega na otwarciu kanału zatoki włosowatej i dokładnym wyłyżeczkowaniu znajdujących się w niej tkanek. Następnie kanał zszywa się z brzegami rany i pozostawia do zagojenia. Odsetek nawrotów waha się w granicach 5-15%.

Najbardziej inwazyjną metodą, stosowaną zwłaszcza w nawrotowych i powikłanych torbielach włosowatych, jest rozległe wycięcie. Chirurg dokonuje usunięcia całej torbieli wraz z kanałem oraz dodatkowym marginesem zdrowych tkanek. Zazwyczaj konieczne jest wykonanie plastyki aby zamknąć powstały ubytek. Ten rodzaj zabiegu wykonywany jest w warunkach szpitalnych i wymaga kilkudniowej hospitalizacji pacjenta.

Nie należy bagatelizować powstałej torbieli włosowatej, ze względu na duże ryzyko powikłań. Im wcześniej zostanie podjęta terapia tym większe szanse na jej całkowite wyleczenie bez konieczności wykonywania rozległych wycięć. Leczenie cysty pilonidalnej jest refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Źródła: Noszczyk W., Chirurgia, tom 2, PZWL, Warszawa 2009; Dutkiewicz P., Ciesielski P., Torbiel pilonidalna – historia, epidemiologia i patofizjologia, Borgis - Nowa Medycyna, 2015:1, 24-27;www.mp.pl